میراث فرهنگی شامل آثار باقی مانده از گذشتگان است که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ می‌باشد و با شناسایی آن زمینه‌ی شناخت هویت و مسیر حرکت فرهنگی میسر می‌شود و از این طریق زمینه‌های عبرت برای انسان فراهم می‌آید.
میراث منقول، غیر منقول، ملموس و ناملموسی که امروزه به دست ما رسیده، بخشی از هویت و اصالت ما می‌باشد که شناسنامه‌ی ایران و هر ایرانی تلقی می‌شود و ماندگاری آن مایه‌ی ماندگاری هویت ماست.
اگر امروزه فرهنگ و معماری ایران در جهان متاعی ارزشمند و پرطرفدار می‌باشد و چشم همگان را به خود خیره کرده، بی‌شک حاصل ذوق و سلیقه‌ی معماران چیره‌دست این سرزمین بوده که با امید به ماندگاری بر روی خاک سرزمینمان برپا شده است.
بنابراین همه‌ی ارزش و اعتبار میراث کشورمان در گرو ماندگاری آن است، که رمز هر ماندگاری‌ای حفاظت و معرفی مداوم هر اثری و رساندن آن به آیندگان می‌باشد.
بر این اساس در مجموعه‌ی حاضر سعی شده آثار غیر منقول، ملموس و ناملموسی از منطقه‌ی آزاد اروند که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند، در حد توان معرفی و مستند شوند. امید که مورد استفاده‌ی علاقمندان به میراث فرهنگی و تاریخ معماری منطقه قرار گیرد.
مجموعه ی حاضر شامل یک بخش کلیات و سه فصل می باشد که در بخش کلیات تاریخچه ی ثبت اثار ملی توضیح داده شده و طبقه بندی اثار ملی منطقه ی آزاد اروند (آبادان و خرمشهر) برای اولین بار بر اساس کاربری انجام پذیرفته است.
در فصل اول به معرفی آثار ثبت ملی در شهرستان آبادان پرداخته شده است. فصل دوم به معرفی اثار ثبت ملی در شهرستان خرمشهر اختصاص دارد و در فصل سوم مهمترین قوانین مربوط به بناهای تاریخی و ارزشمند معرفی شده اند.
در آبادان و خرمشهر تعداد ۱۰۰ اثر ثبت ملی وجود دارد که برای اولین بار در این کتاب براساس نوع کاربری تقسیم بندی و سپس در هر محله به صورت مجزا این اثار جانمایی و هر کدام بصورت کامل معرفی شده اند.
هدف نویسنده از نگارش این کتاب آشنایی هرچه بیشتر جامعه‌ی بومی با آثار تاریخی و ثبت ملی منطقه بوده که بخش مهمی از جاذبه‌های گردشگری را بخود اختصاص می‌دهند. هر شهروند منطقه می‌تواند یک مبلغ گردشگری محسوب شود و با شناخت صحیح به انتقال اطلاعات به گردشگرانی بپردازد که آبادان و خرمشهر(منطقه آزاد اروند) را به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‌کنند.
یکی از دلایل تخریب و فراموشی اثار تاریخی و ارزشمند عدم معرفی و شناخت این آثار به جامعه بومی است، همانطوری که همگان واقفند؛ اولین گام در حفاظت از آثار ارزشمند شناخت دقیق از آنها می‌باشد. وقتی مردم بومی یک منطقه داستان، حکایت و تاریخ یک اثر را ندانند براحتی از کنار آن رد می‌شوند و هیچ‌گونه ارتباط سازنده‌ای با آن برقرار نمی‌کنند و در حفاظت از آن جهت انتقال به ایندگان مشارکتی نخواهند داشت. در حالی‌که اگر به‌طور صحیح با این آثار ارزشمند آشنا باشیم هر کدام سخنی و حکایتی از گذشتگان و شیوه‌ی زندگی‌شان در دل خود جای داده‌اند که می‌تواند چراغ راه ما در حال و اینده باشد. بنا بر گفته‌ی زیبای حضرت شمس تبریزی:
در سکوت صدایی است،
دلی باید تا دریابد…
امید دارم که مجموعه‌ی «آثار ملی آبادان و خرمشهر» بتواند زمینه‌ی معرفی و شناخت آثار تاریخی و ارزشمندی را فراهم نماید که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند و محور گردشگری تاریخی – فرهنگی منطقه را شامل می‌شوند.
علاقمندان می توانند از طریق لینک زیر نسخه ی الکترونیک کتاب را تهیه کرده و مطالعه نمایند.
https://chaponashr.ir/derakhshani
