دریا، خورشید و مروارید؛ نگاهی کوتاه به زندگی و آثار شاعر معاصر عرب سعاد الصباح

مترجم و گردآورنده: ابراهیم کعبی

تا اوایل قرن بیستم, سخن گفتن زن از عشق در جوامع شرقی رسوایی بزرگ محسوب می شد ، سعاد الصباح آن جوامع را اينگونه توصیف می کند:

” هذه بلاد أغلقت سماءها
وحنَّطت نساءها ”
این جامعه ای است که آسمانش را بست
و زنانش را مومیائی نمود

سعاد الصباح با بی پروایی سخن از عشق گفته و به مبارزه با این سنت برمی خیزد ،

“یا أیها ألقدیس ألذي علمني
أبجدية ألحب
من الألف الى الياء”
ای قدیسی که الفبای عاشقی را از الف تا ی به من آموخت

سعاد در جایی دیگر ندای عدالت طلبی در نگاه مرد سالارانه به زن سر می دهد :

“کن صدیقي”
دوستم باش

اولين آشنائی من با شعر سعاد چندین سال پیش از كتاب فتافيت إمرأة و توسط دوست عزیزم آقای قاسم معرفی بود .

سعاد ،خودش را اینگونه معرفی می کند:

“انا امرأة لا تشبه أي امرأة

انا البحر والشمس واللؤلؤة”

منم زنی بدون شباهت به زنان دیگر
منم دریا و خورشید و مروارید

خانم سعاد الصباح سال ۱۹۴۲ در عراق متولد و تحصیلات ابتدائی و متوسطه خود را ابتدا در بصره و سپس در کویت ادامه داد، وی نوشتن را از سن سیزده سالگی شروع کرد، سعاد جوان برای تحصیل در دوره کارشناسی وارد دانشگاه بیروت شد وبا مدرک لیسانس از آن جا به انگلستان رفت و مدرک دکترای اقتصاد خود را از آنجا گرفت، سعاد دفاتر شعری با عناوین متعددی از جمله “ومضات باکره” و “لحظات من عمری“، “فتافیت امرأه” ، “في البدء كانت انثى” ، “حوار الورد والبنادق“، “إمرأة بلا سواحل“و “خذني إلى حدود الشمس” و چندین اثر ديگر دارد، صراحت ، آزادی خواهی و آرمان طلبی از شاخص های شعر او محسوب می شود، وی سال های کودکی خود را در طبیعت زیبای جنوب عراق گذرانده و در قصيده ای با استفاده از آرایه های زیباشناسی آن دوران و طبیعت آن مکان را با این ابیات رمانتیک یاد کرده است.

سلامٌ على ذكرياتي

بشطِ العرب

سلامٌ على طائر الماء

يرقصُ بين القصب

سلام على الشمس

تسقط فوق مياه الخليج

كإسوارة من ذهب

سلام عليهِ أبي وهو يهدي

إلى بعيدي كتاب أدب

سلام على وجه أمي الصبوح

كوجه القمر

سلام على نخلة الدار

تطرح اشهى الثمر

سلام على قهقهات الرعود

سلام على قطرات المطر

سلام على شهقات الصواري

وحزن المراكب قبل السفر..

سلام بر

خاطراتم در شط العرب

سلام بر

پرندگان آبی رقصان در میان نی ها

سلام بر

پدرم که در سالروز تولدم
هدیه اش به من بود کتابی از شعر و ادب

سلامی بر
صورت آرام بخش و ماهگون مادرم

سلام بر
نخل حیاط خانه ما که شیرین ثمری بود ارمغانش در فصل رطب

سلام بر
خنده های بلند رعد

سلام بر
دانه های باران

سلام بر
قامت بلند دکل های کشتی ها

سلامی به سوزناکی غم هجران قافله ها قبل از سفر..

مراجع :

• فصلنامة علمی پژوهشی زن و فرهنگ.سال نهم، شماره ۳۳،پاییز ۱۳۹۶ – مجید محمدی و افسانه ملکی، صفحات۷۷تا ۹۵
• علی اصغر حبیبی و دیگران -ششمین همایش ملی پژوهش های ادبی۵و۶ دی ماه ۱۳۹۱دانشگاه شهید بهشتی
• ألتناص الديني في أدب المرأة الكويتية (سعاد الصباح نموذجاً)،فاطمة ذو القدر

هر گونه کپی‌برداری از این مطلب، با ذکر نام منبع و مؤلف آن بلامانع است. copyright©