فلسطین از COVID-1947
فلسطین در گذر تاریخ
در کتب مقدس یهودی در دورهٔ پیش از اسرائیل برای اشاره به این ناحیه کنعان به کار رفته و نیز وقایع ذکر شده در چهار انجیل از کتاب مقدس مسیحی تماماً در سرزمین فلسطین اتفاق افتاده‌اند.
در دوره رومیان نیز فلسطین به بخشی سیاسی و اجرایی در داخل قلمروی امپراتوری روم تبدیل شده بود.
بعد از ظهور اسلام در سال ۶۳۶ ميلادي(۱۵ هـ .ق) نيروهاي مسلمان پس از فتح شام، شهر قدس را محاصره كردند. ولي چون قبلة نخستين مسلمانان، مكان مقدس بود بدون خونريزي و با امضاي امان نامه اي وارد شهر شده و در وقت نماز در جاي پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ كه از آنجا معراج كرده بودند و حالا(مسجد الصخرة) ناميده مي شود نماز خواندند و نام شهر را بيت المقدس گذاشتند.
در طول قرن نوزدهم، «دولت عثمانی در مکاتبات رسمی خود، از عبارت ارض فلسطین (سرزمین فلسطین) برای اشاره به ناحیه واقع در غرب رود اردن که در سال ۱۹۲۲ تحت فرمانروایی انگلستان فلسطین نامیده شد استفاده می‌کرد».
عربهای تحصیل‌کرده، از عبارت فلسطین، برای اشاره به کل فلسطین یا بیت‌المقدس سنجاق یا تنها برای اشاره به منطقهٔ اطراف راملا استفاده می‌کردند.
سلطان عثمانی در سال ۱۸۷۶ در پاسخ به درخواست خاخام ژوزف نانتونک برای صدور اجازه اسکان یهودیان ضمن منع مهاجرت گسترده به فلسطین گفت «تقریباً تمام سرزمین‌های فلسطین اشغال شده، و استقلالی که نانتونک به دنبال آن است با اصول اجرایی کشور در تعارض است»، در سال ۱۸۸۲ شمار چشمگیری از یهودیان شروع به هجرت به سرزمین مقدس کردند، پس از آن نیز دولت عثمانی در سال‌های ۱۸۸۴، ۱۸۸۷، و ۱۸۸۸ احکامی علیه اسکان انبوه یهودیان صادر کرد. و در سال ۱۸۹۷م، اولین کنفرانس صهیونیستی در سوئیس برگزار شد و تصمیم بر آن شد که برای یهودی‌سازی سرزمین فلسطین، سیاستی هدفمند دنبال شود.
پیدایش رژیم اشغالگر صهیونیستی
در سال ۱۹۱۶ بر اساس موافقتنامه سایکس-پیکو پیش‌بینی شده بود که بیشتر فلسطین، پس از رهایی از کنترل عثمانی، تبدیل به منطقه‌ای بین‌المللی خواهد شد که تحت کنترل مستقیم فرانسه یا انگلیس قرار نخواهد داشت. بلافاصله پس از آن، آرتور بالفور وزیر امور خارجه انگلیس با صدور بیانیه بالفور در سال ۱۹۱۷، سرانجام طرح تأسیس وطن یهودیان در فلسطین را مطرح کرد.
در ایران نیز شیخ‌خزعل از مخالفان سرسخت اعلامیه بالفور بود و با سیاست صهیونیستی یهودی کردن سرزمین فلسطین بشدت مخالفت کرد. نامه‌های او به مفتی بیت‌المقدس موجود است. به این دلیل پاپ بندیکت پانزدهم که او نیز از مخالفان اعلامیه بالفور بود، در سال ۱۹۲۱ به خزعل عنوان «شهسوارمسیح» اعطا کرد.
انگلستان برای کسب حمایت مالی و سیاسی یهودیان با صهیونیستها وارد مذاکره شد و در ۱۶ محرم ۱۳۳۶/ ۲ نوامبر ۱۹۱۷ با صدور اعلامیه بالفور ایجاد «وطن ملی یهود» را تعهد کرد. این اعلامیه در اصل، نامه بالفور، وزیر خارجه وقت انگلیس، به لرد رتشیلد (روچیلد)، از رهبران صهیونیسم، بود. اعلامیة بالفور محصول گرایش متقابل امپریالیسم و صهیونیسم بریتانیا به یکدیگر بود و با وعده‌های سابق انگلستان در موافقتنامه سایکس پیکو تضادی آشکار داشت. در واقع دولت انگلیس به این وسیله توانست بحران مسیحیت یهود را به جهان اسلام منتقل سازد.
بیت المقدس که همواره مرکز فلسطین به حساب می‌آمد، به کانون حرکتهای ضد استعماری و ضد صهیونیستی مسلمانان فلسطین بدل شد. با تشکیل «جمعیت اسلامی مسیحی» بیت المقدس به ریاست موسی کاظم پاشا الحسینی، در اوایل ۱۳۳۷/ ۱۹۱۹، مقاومت مسلمانان و سایر عربهای فلسطین در بیت المقدس سازماندهی شد. در شعبان ۱۳۳۸/ آوریل ۱۹۲۰، نخستین قیام جدی مسلمانان بیت المقدس در مبارزه با سلطه مشترک انگلیسیها و صهیونیستها بر فلسطین و بر شهر قدس شکل گرفت که از سوی سربازان انگلیسی سرکوب شد.
عزّ الدين القسام، نیز یکی دیگر از فعالان سیاسی نامدار عرب بود که در زمان قیمومیت بریتانیا بر فلسطین علیه مهاجرت یهودیان به اراضی فلسطین اقدام به مبارزه مسلحانه کرد. در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷ میلادی، سازمان ملل متحد، طرح تقسیم سرزمین فلسطین به دو کشور اسرائیل و فلسطین و اداره شهر بیت‌المقدس («اورشلیم» نزد اسرائیل و «قدس» نزد فلسطین)، به صورت بین‌المللی را تصویب کرد.
از تاریخ ۳۰ نوامبر ۱۹۴۷ تا ۱۴ مه ۱۹۴۸ میان شبه‌نظامیان یهودی و فلسطینی، نبردهای خونینی درگرفت. نهایتاً در ۱۴ مه ۱۹۴۸ هم‌زمان با پایان قیومیت بریتانیا بر فلسطین، اسرائیل با صدور منشور استقلال، اعلام موجودیت کرد.
سال ۱۹۴۸م نیز به خاطر تشکیل اسرائیل، سال نَکْبَت نامگذاری شد. یک روز پس از اعلام استقلال، همسایگان عرب برای دفاع از مردم فلسطین به‌طور هم‌زمان به اسرائیل حمله کردند که متحمل شکست شدند. از آن پس، مجموعه‌ای از درگیری‌های نظامی بین نیروهای اشغالگر اسرائیلی و کشورهای عرب رخ داده که جنگ ۱۹۴۸، جنگ ۱۹۵۶، جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ و جنگ یوم کیپور ۱۹۷۳ مهم‌ترین آن‌ها بوده‌اند.
به دنبال جنگ شش روزه، رژیم اشغالگر اسرائیل بخش شرقی شهر را نیز در ۱۵ خرداد/ ۵ ژوئن به اشغال خود درآورد. با اشغال کامل این شهر، فصل جدیدی در تاریخ آن گشوده شد.
نخستین طرح شهرک سازی قدس یک سال پس از اشغال آن ارائه شد. در این طرح، سیاست پیوند دادن میان نقاط مسکونی یهودی و جداسازی واحدهای مسکونی اعراب و ایجاد حصار در اطراف شهر از طریق شهرک سازی، درنظر گرفته شده بود. طرحهای بعدی نیز بر افزایش یهودیان در قدس شرقی متمرکز بود. این قضیه در حالی بود که هنگام خروج دولت عثمانی از بیت المقدس تنها ۴۷ محلة یهودی نشین با حدود دوازده هزار تن ساکن وجود داشت، در ۱۳۴۳ش /۱۹۶۴ شمار محله‌های یهودی نشین به ۷۲۴ رسید.
براساس یک برآورد آماری، همه ساله در برابر اجازه احداث ۲۱۷۰ بنای مسکونی به یهودیان مهاجر، تنها اجازه ساخت ۲۳۰ بنا به فلسطینی های بیت المقدس داده می‌شود، مجموعه این سیاستها، بافت جمعیتی شهر را دچار تغییر و دگرگونی کرده و زمینه پاکسازی تدریجی قومی را در بیت المقدس فراهم آورده است. مقامات اسرائیلی صرفنظر از مصادره اراضی، ایجاد شهرکها و اقدامات تشویقی برای مهاجرت یهودیان مانند برقراری معافیت مالیاتی و عوارض شهری، اقدامات دیگری چون ممانعت از ترمیم و مرمت ابنیه و منازل مسلمانان، تحمیل مالیاتهای سنگین و اخذ اوراق هویت را نیز درپیش گرفته‌اند.
به رسمیت شناختن فلسطین به عنوان یک کشور
طرح به رسمیت شناختن دولت فلسطین برای اولین بار توسط سازمان آزادیبخش فلسطین در ۱۵ نوامبر ۱۹۸۸ در الجزایر تشکیل شد. کشورهای عضو سازمان ملل متحد در زمان حکمرانی محمود عباس به درخواست فلسطینی‌ها رای موافق دادند و از نهاد ناظر (سازمان آزادیبخش فلسطین) به کشور ناظر غیرعضو ارتقاء پیدا کرد.
سازمان ملل متحد نیز در سال ۱۹۷۴ سازمان آزادیبخش فلسطین را به عنوان تنها نماینده ملت فلسطین به رسمیت شناخت.
در سال ۲۰۰۰ با دیدار آریل شارون، رییس حزب لیکود اسرائیل از مسجدالاقصی بار دیگر انتفاضه شعله ور شد و شکل جدیدی به خود گرفت که به انتفاضه الاقصی معروف شد.
در سال ۲۰۰۶ رژیم صهیونیستی در نبرد با حزب الله لبنان که به جنگ ۳۳ روزه شهرت دارد شکست خورده و مجبور به عقب‌نشینی شد. در سال ۲۰۰۸ نیز حمله رژیم صهیونیستی به غزه با هجوم ۱۰۰ جنگنده اسرائیلی آغاز شد. جنگ، ۲۲ روز ادامه یافت و در این میان بیش از ۷۰۰۰ فلسطینی به شهادت رسیدند یا زخمی شدند. در نبرد نابرابر رژیم اشغال گر بدون هیچ نتیجه ای مجبور به عقب نشینی کرد و مجددا دچار شکست بزرگی شد.
در سال ۲۰۱۹ دولت ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا طرحی ارائه کرده که اسرائیل، در ازای دریافت امتیاز‌هایی فراتر از تعهدات قبلی سازمان آزادیبخش فلسطین و قطعنامه‌های شورای امنیت، و الحاق بخش‌هایی از مناطق اشغال‌شده به خاک خود، با تشکیل دولت مستقل فلسطینی موافقت می‌کند. ترامپ داماد خود کوشنر را به عنوان دلال معامله منصوب کرد که این طرح نیز با شکست مواجه شد.
فلسطین فعلى به سه بخش تقسیم مىشود:
۱ ـ سرزمین اشغالى ۱۹۴۸ که یک میلیون و یکصد هزار فلسطینى را در خود جاى داده است.
۲ ـ کرانه باخترى که مساحتى بالغ بر ۵۶۵۰ کیلومتر مربع داشته و شهر قدس را در برمىگیرد، جمعیت فلسطینى آن قریب به یک میلیون و پانصدهزار نفر است.
۳ ـ . نوار غزه با مساحتى بیش از ۳۵۰ کیلومتر مربع که جمعیت فلسطینى آن حدود یک میلیون و سیصد هزار نفر است.
نزدیک به ۵- ۴ میلیون فلسطینى نیز پس از اشغال فلسطین به دست صهیونیستها آواره شده و در کشورهاى اردن، سوریه و لبنان زندگى می کنند.
منابع و توضیحات :
- تاريخ بيت المقدس و مسئله فلسطين، ص ۱۷ ـ ۱۵، سيد هادي خسروشاهي، ۱۳۵۴
- مقاله عبدالله شهبازی تحت عنوان “رضا شاه در خدمت سیاست منطقه‌ای بریتانیا؛ حذف بنی‌‌کعب و برکشیدن آل‌‌سعود”، روزنامه وطن امروز
- بیت المقدس، ص۸۴- ۸۵؛ احمدی، ص۱۳۵، ۱۴۹- ۱۵۳.
- بیت المقدس، ص۸۵- ۸۸.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۳۱
- سیاست و حکومت رژیم صهیونیستی، ص۲۹۲-۲۹۳؛ رجوع کنید به معروف، ص۷۹ -۹۲
- «قدس: کلید گفتگوهای صلح»، ص۱۶
- «اوضاع اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی فلسطینیان…»، ص۲۲-۲۴؛ ملکی، ص۱۹