همباشی؛ سمینار جامعه شناسی خانواده
نویسنده: محبوبه خالق باقری
تعریف هم باشی: هم باشی (Cohabitation) یا زندگی مشترک بدون ازدواج یا از دیدگاه برخی دیگر ازدواج سفید وضعیتی هست که زن و مرد با هم زندگی می کنند و رابطه جنسی دارند و همچنین کار های خانواده بر دوش هر دو نفر است. ولی بسته به تعریف از نظر قانون عرف یا شرع زن و شوهر رسمی محسوب نمی شوند. بر اساس تعریف دیگر، همباشی موقعی که دو فرد مجرد از دو جنس متفاوت قبل از ازدواج با هم زندگی می کنند، اتفاق میافتد. این برای افرادی است که، به تعهد اجتماعی و شخصی که ازدواج الزم دارد تمایل ندارند.
در تعریف دیگر، همباشی نوعی از زندگی است که به زندگی زناشویی بدون ازدواج معروف است، که در آن دختر و پسر بدون ازدواج رسمی باهم زندگی می کنند. این پدیده یک شیوه جایگزین برای ازدواج است که
در غرب با عنوان زندگی زناشویی بدون ازدواج نیز شناخته شدهاست و در بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکایی رواج دارد. بدین صورت که رابطه دختر و پسر بدون هیچ توافق مشخص و رسمی صورت می پذیرد.
الزم به ذکر است بدانید که برخی از افراد با ازدواج سفید مشکلی نداشته و آن را راه حلی برای روبرویی با مشکالت اقتصادی و مالی برای دختر و پسر می دانند.
فراگیری:
امروزه، زندگی بدون ازدواج یکی از شیوه‌های رایج زندگی در غرب است. بیش از دوسوم زوج‌های آمریکایی پیش از ازدواج رسمی، مدتی بدون ازدواج با یکدیگر زیر یک سقف می‌گذرانند. در سال ۱۹۹۴، حدود
۳/۷ میلیون زوج آمریکایی بدون ازدواج با یکدیگر زندگی می‌کردند و نزدیک به اواخر دهه ۱۹۹۰، حداقل ۵۰ تا ۶۰ درصد زوج‌ها حداقل پیش از ازدواج رسمی، مدتی را بدون ازدواج با یکدیگر می‌گذراندند.
تحقیقات نشان می‌دهد هم‌خانگی در ۴۰ سال اخیر در کشورهای غربی ناگهان افزایش یافته‌است. بر اساس آمارهای سرشماری، تعداد زوج‌های همخانه در سال ۱۹۶۰ در آمریکا، ۴۳۹ هزار نفر بود. در سال ۲۰۰۰، برآورد شدهاست که در حدود پنج میلیون و ۵۰۰ هزار نفر همخانه هستند. نیمی از زوج‌هایی که سرانجام ازدواج میکنند گزارش کرده‌اند که قبل از ازدواج با هم همخانه بوده‌اند. از سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ تولدهای این چنینی در آمریکا ۴۰۰٪ افزایش یافته‌است. در ابتدای قرن ۲۱ از هر دو کودک آمریکایی یکی در این نوع رابطه به دنیا می‌آید، در آمریکا نسبت به سال‌های گذشته تعداد کودکان متولد شده از زوج‌های ازدواج نکرده، شش برابر شده، به طوری که تقریباً امروزه ۳۳٪ نوزادان به مادران ازدواج نکرده تعلق دارند. این در حالی است که تا پیش از ۱۹۷۰، زندگی بدون ازدواج در ایالات متحده غیرقانونی بود. طبق آمار آمریکا، تعداد زوج‌های ازدواج‌نکرده‌ای که با یکدیگر زندگی کرده‌اند، از ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۰ ده برابر شد و اکنون، زندگی بدون ازدواج، به مرحله‌ای عادی در روند آشنایی دو فرد تبدیل شدهاست. مشکلات مالی، محک زدن رابطه، آشنایی بیشتر و عدم اعتقاد به ازدواج می‌توانند دلایل زندگی مشترک بدون ازدواج باشند. هزینه بالای اجاره یا خرید مسکن و عدم تناسب دخل و خرج که در دوران معاصر بسیار برجسته‌است، می‌تواند دلیلی عمده برای زندگی بدون ازدواج باشد.
هفت تا نه درصد از استرالیایی‌های بزرگسال در این دسته قرار می‌گیرند. یک میلیون و هفت صد هزار تن از زن و شوهرهای آمریکایی این سبک زندگی را انتخاب کرده‌اند و تعدادشان رو به افزایش است. در بریتانیا بیش از ده درصد کل زوج‌ها به این شیوه از زندگی مشترک روی آورده‌اند. نتایج یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۰ در فرانسه نشان می‌دهد که تقریباً هشت درصد از افراد ۱۸ تا ۷۹ ساله، یعنی ۳- ۸ میلیون نفر، تصمیم گرفته‌اند با هم باشند ولی جدای از هم زندگی کنند. طبق آمار دیگر هم خانگی یک زن و مرد – بدون ازدواج رسمی – در دوره‌ای ۳۸ ساله از ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۸ رشد ۱۰۰۰ درصدی داشته‌است. در حدود ۴۰ درصد از زوج‌های همخانه در آمریکا بدون آنکه به ازدواج برسند از هم جدا می‌شوند. نیمی از این افراد در طول زندگی چندین همخانه داشته‌اند.
خانواده و جامعه:
پیامد های هم باشی در سطوح فرد
الف) پیامد های فردی:
- از دست دادن آرامش و امنیت روانی
- به کار گیری عواطف در مسیر نادرست
- احساس از دست دادن شرافت
- بی مسئولیتی
- محروم شدن از فواید ازدواج
ب) پیامد های خانوادگی:
- افول ازدواج
- فروپاشی نهاد خانواده
- عدم تربیت نسل بعد
- بروز مشکلات روانی و رفتاری در فرزندان
ج) پیامد های اجتماعی:
- هنجار شکنی دینی
- تنزل جایگاه زن
- موالید ناخواسته و سقط جنین
- کاهش جمعیت
در جوامع غربی:
هم باشی جایگزینی برای مجرد بودن در نظر گرفته شده با شباهت های اما برنامه های ازدواج همچنان مورد اهمیت هستند و,بیشتر بین زوج ها هم بالینی مفاهیم چندگانه ای دارد و غیر ممکن است که آن را به عنوان پیش در آمدی برای ازدواج قلمداد کنند. هم بالینی به عنوان یک رفتار حاشیه ای آغاز می شود و مطابق با این دیدگاه تغییر در ارزش به سمت خود مختاری بیشتر و تحقق بخشیدن به خود و آزادی افراد را سوق می دهد.
به عنوان مثال در آمریکا هم بالینی جایگزینی برای مجرد بودن یا بیشتر شبیه به یک رابطه دوست یابی است و ظهور سریع هم باشی محققان را درگیر کرده تا آن را درک کنند و علت گسترش آن را تحقیق نمایند. و اروپایی افزایش سریع در هم باشی ,استرالیا ,در کشور های آمریکا کاهش ازدواج و فرزندآوری را داشته اند و هر مجموعه مطالعات متفاوتی از الگوی تشکیل خانواده را نشان می دهد که تحت تاثیر توسعه سیاسی و اقتصادی است.,فرهنگی,های تاریخی به طور کلی با رواج هم باشی ازدواج مستقیم در حال نابودی است و از طرفی بحث های متناوب حاکی از آن است که هم باشی لزوما رد ازدواج نیست. همچنین نقش فرزندان و سیاست های دولت ها در ازدواجی که پتانسیل تداوم را دارد مورد بررسی قرار داده اند و تلقی ها در باره آینده اردواج را بررسی می کنند.
نتیجه گیری:
نخستین ازدواج ها با عنوان سپید در غرب و به خصوص فرانسه و آمریكا شكل گرفتند. در ازدواج سفید کشورهاي غربی و برخی کشورهاي دیگر، شرکاي این زندگی، آدرس محل زندگی و مشخصات خود را به طور کامل به پلیس محلی اعلام کرده و مراتب در اداره پلیس ثبت می شود تا در صورت بروز اختلاف، فرزند دار شدن، جدا شدن و موارد مشابه، رفع تنازع شود. از نظر توافقات شیوه زندگی، همه چیز روشن بوده و هریك ازآنان با درصد توافق شده، در این روش زندگی ایفاي نقش میکنند. اگر توافق بر انشقاق و جدایی از یكدیگر کنند، اموال حاصله در مدت زندگی مشترک بین آنها تقسیم شده و هریك سهم خود را دریافت کرده و جدا می شوند، محاکم قضایی در صورت اطلاع پلیس محلی از این موضوع دعاوي این افراد را پذیرفته و استماع میکند و زن به همان اندازه حق دارد که مرد داراي حق است.به عبارت دیگر در نظام حقوقی غرب ازدواج سفید وقوانین مربوط به این پدیده خانودگی مورد قبول محاکم قضایی وقانونی می باشد .ولی در نظام حقوقی وفقهی ایران این پدیده به دلیل عدم ثبت شرعی وعدم مسئولیت حقوقی وعدم مشروعیت فقهی این نوع رابطه وهمچنین بارداريهاي ناخواسته و عوارض بهداشتی ناشی از سقط جنین غیرقانونی می باشد. ازدواج سفید پیوندي به مدت زمان نامعلوم بین دو فرد برقرار میشود که فاقد مشروعیت اجتماعی و حقوقی است.
این نوع ازدواج با ازدواج دائم و شرعی تعریف شده در حقوق ایران تفاوت هاي بسیاري دارد که اهم آن شرعی نبودن آن است.
محبوبه خالق باقری؛ پژوهشگر علوم اجتماعی
منابع:
DEMOGRAPHIC RESEARCH
VOLUME 13, ARTICLE 13, PAGES 3431–۳۴۰۱
PUBLISHED 31 NOVEMBER 1433
http://www.demographic-research.org/Volumes/Vol13/13/ DOI: 3.03.03/DemRes.4.33013013
Research Article
مقاله مهدی قنبریان ۱۳۹۶ : ازدواج سفید در نظام حقوقی ایران و غرب
مقاله هم باشی و پیامد های آن سعید حسینی زاده آرانی. اصغر وثوقی. محبوبه امینی۱۳۹۷
هر گونه کپی‌برداری از این مطلب، با ذکر نام منبع و مؤلف آن بلامانع است. copyright©